Türkiye'de Basketbol

Türkiye'de Basketbol

Basketbol yurdumuzda ilk kez 1904 yılında
oynandı. Robert Kolej Salonu'nda öğrencilerin Amerikalı öğretmenler
yönetimindeki bu maçı bir denemeden ileriye gitmedi. 7 yıl sonra
Galatasaray Lisesi Beden Eğitimi öğretmenlerinden Ahmet Robenson,
basketbol kurallarını dilimize çevirdi ve yönetmenliğe uygun 10'ar
kişilik takımlar arasında maç yapılmasını sağladı. Galatasaray Lisesi
salonunda karşılıklı iki duvar kağıt sepetler konarak oynan ilk
müsabakada tüm basketbolcular sakatlandı. Ahmet Robenson'un basketbol
konusundaki teknik bilgi eksikliğinden, olumlu sonuç vermedi.

1913 yılında Fenerbahçe Kulübü'nde basketbol çalışmaları başladı.
Oyunlar Kurbağalıdere'de tenis kortundaki açık sahada sadece yaz
sezonunda yapıldı. Daha sonra rakip bulunamadığı için bu çalışmalarda
durdu.

18 Kasım 1920'de Cağaloğlu'ndaki Yüksek Öğretmen Okulu'nun bahçesinde
Selim Sırrı Tarcan tarafından bir spor şöleni düzenlendi. Şölene o
sırada YMCA örgütünün spor sorumlusu bulunan Dr. Diver de katıldı.
Basketbolun doğduğu yer olan Springfield'den mezun olan Dr. Diver'i
"basketbolu öğretmek" teklifini Tarcan olumlu karşıladı. Diver'in
verdiği derslerden sonra 4 Nisan 1921 günü Yüksek Öğretmen Okulu'nun
bahçesinde okul takımı ile YMCA'nın Amerikalılar'dan kurulu takımı
karşılaştı. YMCA örgütü Genel Başkanı Stricker'in yönettiği maç 18-24
Amerikalıkarın lehine sonuçlandı.


Türkiye'de ilk basketbol ligi ise 1927 yılında başladı. Musevilerden
kurulu Maccabi şampiyonluğunu 1933 yılına kadar sürdürdü. Naili Moran
ve Feridun Koray'ın çabası ile güçlenen Galatasaray takımı ve 1933
yılında Türk Spor Kurumu'nun basketbolu ele alması ile Maccabi'nin
üstünlüğü sona erdi. Beyoğlu Halkevi'nin Tepebaşı'ndaki salonunda
yapılan İstanbul Basketbol şampiyonalarında Yekta Rodrig'den kurulu
Galatasaray takımı arka arkaya dört yıl şampiyon oldu.

Basketbol ilk milli temas 24 Haziran 1936'da yapıldı.Kendi paraları ile
Yunanistan Milli takımını yurdumuza getiren elemanlarımız Beyoğlu
Halevi salonundaki karşılaşmayı 49-12 (devre 13-4) kazandı.
Yunanistan'a karşı alınan bu galibiyet basketçilerimize Berlin
Olimpiyatları kapılarını açtı. Takımımız ilk maçta Şili'ye 30-16,
Mısır'a 33-23 yenilerek elendi. Basketbol Milli Takımımız uzun süren
bir duraklamadan 10 yıl 2ay 26 günlük bir aradan sonra Yunanistan
seyahatinde sahaya çıktı. 1946 yılında Atina'da yapılan müsabakayı
takımımız 34-30 kazandı.

Önceleri İstanbul, İzmir ve Ankara bölgelerinde yürütülen basketbol
çalışmaları daha sonra bu bölgelerin takımlarını bir araya getiren
Türkiye Basketbol Ligi'ne dönüştü. (1966) basketbolumuzda genç, ümit,
yıldız ve minik takımlar ele alındı. İstanbul ve Ankara kız okullarında
başlayan çalışmalar daha sonra kulüplerce çekiştirildi. İlk kız milli
basketbol takımımız Faik Gökay tarafından ele alındı. İlk maçı 12 Eylül
1964'te Batı Almanya'ya karşı oynadı. Ve 48-44 kaybettik.

Bugün dünyanın en popüler sporlarından biri haline gelen basketbolda en
önemli uluslararası organizasyon Olimpiyat Oyunları'dır. 1976 yılında
olimpiyat programına alınan basketbolda 1972 yılına kadar Amerika
tartışılmasız bir üstünlük kurdu altın madalyaların sahibi oldu.

Basketbolda diğer önemli organizasyon Dünya ve Avrupa şampiyonaları ile
Pan Amerika Oyunları'dır. Basketbol Milli Takımımız ise Avrupa
şampiyonasında 1949'da elde ettiği dördüncülük ve 1951'deki
altıncılıktan sonra 70'li yıllarda başarılı bir dönem geçirmiş, 1973
yılında yarı final oynama hakkını kıl payıyla kaçırdıktan sonra devler
arasında sekizinci sıraya yerleşmiş, 1975'te de dokuzuncu olmuştur.
1977 ve 1979 yıllarını Avrupa Şampiyonası finallerinden uzakta geçiren
milli takım, 1981'de katıldığı finallere 11. sırayı almıştır. Basketbol
Milli Takımımız, o tarihten bu yana 1999 yılında sekizinci sırada yer
aldı. Ancak yıldızlar ve gençler kategorilerinde zaman zaman başarılı
sonuçlar almayı sürdürmüşlerdir. Basketbol Milli Takımımızın Akdeniz
Oyunları ve Balkan Şampiyonaları'nda elde ettiği başarılı da şöyle
sıralayabiliriz :
Akdeniz Oyunları'nda 1 şampiyonluk (1987 Lazkiye), 1 ikincilik (1971 İzmir), 2 üçüncülük (1983 Kazablanka) ve (1976 Tunus).

Balkan Şampiyonları'nda 1 şampiyonluk (1981 Sofya), 3 ikincilik (1962
İstanbul, 1982 İstanbul, 1985 Bükreş), 5 üçüncülük (1965 Tiran, 1968
İzmir, 1971 Vidin, 1979 Atina, 1983 Tito Vrbas ve 1988 Antalya).
Basketbolda Türkiye çapında ilk organizasyon 1946 yılında
gerçekleştirildi. 1946'dan sonra düzenli olarak yapılan Türkiye
Basketbol Şampiyonası maçları sadece üç ilimizin ; İstanbuli Ankara ve
İzmir'in ilk derecelerini alan takımlarının katılmalarıyla oynandı.
Deplasmanlı 2. lig 1969 yılında Deplasmanlı Bayanlar Ligi de 1980
yılında oynanmaya başlamıştır.
Türk Basketbol Tarihinin en önemli olayları Efes Pilsen'in 1993'te Koraç kupasını alması ve 1999'da Avrupa üçüncüsü olmasıdır.