YAZIŞMA TÜRLERİMEKTUP
Başka bir yerde bulunan kişiye yada kuruma bir bilgi iletmek amacıyla yazılan yazılara mektup denir.
Mektubun diğer yazı türlerinden ayrı bir özelliği vardır. Herşeyden
önce; bağımsızdır,ufukları alabildiğine geniştir,dar kalıplar ve
kurallar içinde tanımlanamaz. Konuları oldukça bol ve sınırsızdır.
Doğallığın ve içtenliğin en çekici belgesidir. Elbette ki herkese aynı
içtenlikle mektup yazılmaz. Gönderdiğimiz kişi yada kurumla olan
ilginin derecesine göre,mektubun hitap bölümünden,amaç,hatta sonuç
bölümüne kadar değişen üslup özelliği vardır.
Mektup kişiliğimizin bir aynasıdır.
Saygımız,sevgimiz,karakterimiz,inancımız,görüş ve düşüncelerimiz hatta
kültürümüz mektubumuza yansır.
Basit bir yazı türü gibi görülmesine rağmen mektubun da kendine özgü bir düzeni,bir disiplini,bir planı vardır.
Mektup Yazarken Nelere Dikkat Edilmelidir?
· Mektup yazarken kullanacağımız kağıt ve zarf temiz olmalıdır. Bu basit ayrıntı karşımızdakine verdiğimiz değeri gösterir.
· Mektuptaki hitap,göndereceğimiz kişi yada kurum göz önünde
bulundurularak seçilmelidir: Sevgili Kardeşim, Canım Kardeşim, Canım
· Babacığım, Aziz Dostum, Saygıdeğer Büyüğüm, Sayın Murat Bey, Sayın Genel Müdür…
· Mektupta daha sonra giriş ve amaç bölümüne geçilir. Bu bölümde mektubun niçin yazıldığı belirtilir.
· Sonuç bölümünde daha çok klişe sözlere yer verilerek, hoşa gidici bir
dilekle mektup bitirilir ; sevgi ve saygılar sunar,esenlikler dilerim.
gibi.
· Öfkeli anlarda kesinlikle mektup yazılmamalıdır.
· Mektupta kullanılan ağır ve kırıcı sözler, ileride pişmanlığa yol
açabilir. Ancak, yazının kalıcı etkisi nedeniyle, yarattığı kırgınlık
tümüyle unutulamaz.
· Mektup Türleri
Mektuplar, konularına ve yazanla yazılan arasındaki ilgiye göre üçe ayrılır :
1. Özel mektuplar
2. Resmi mektuplar
3. İş mektupları
Özel Mektuplar
Birbirine yakın, tanışık insanlar ve eş dost arasında yazılan mektuplardır.
Tebrikler
Bayramlarda, yılbaşlarında veya mutlu bir olay dolayısıyla karşı tarafa
iyilik ve mutluluk dileklerinde bulunmak amacıyla yazılan kısa,öz ve
içten mektuplardır. Bunlarda kağıt yerine daha çok basılı kartlar
kullanılmaktadır.
Telgraf
Mektubun gecikebileceği ivedi durumlarda bildirilmesi gereken istek,
olay ve haberleri, kısa ve öz olarak anlatan bir mektup türüdür.
Telgrafta az ve öz ifade önemlidir.
§ Alacak olanın adı,soyadı ve açık adresi yazılır.
§ Telgraf çekmemize sebep olan konu,kısa ve öz olarak ifade belirtilir.
§ Sağ alt köşeye gönderenin adı ve soyadı yazılır.
§ Telgraf metninin altına bir çizgi çekilir. Bu çizginin altına
gönderenin adresi yazılır. Bu bilgi,alıcının bulunmaması durumunda
telgrafın iadesi için gereklidir. Ücrete tabi değildir.
Telgraf,bugün kullanım alanı yok denecek kadar az kalmış bir yazışma türüdür.
Resmi Mektuplar
Devlet dairelerinin kendi aralarında veya kişilerle devler daireleri
arasında yazılan mektuplardır. Bu tür mektuplarda, konunun uzunluğuna
göre tam veya yarım sayfa boyutunda çizgisiz,beyaz kağıtlar kullanılır.
Anlatım ciddi ve ağırbaşlı olmalıdır. Konu dışında ayrıntılara ve özel
isteklere yer verilmez. Konu en açık ve yalın biçimde ele alınır. Üst
makam yetkilisi alt makamdakine yazdığı yazıyı “rica ederim”, alt
makamdaki üst makamdakine “bilgilerinize saygıyla sunarım” veya “arz
ederim” şeklinde bitirmelidir.
Resmi Yazışmalarda Dikkat Edilecek Noktalar :
· Kağıdın üst yanından iki santim aşağıda ve ortada olmak üzere yazının çıktığı dairenin adresi bulunur.
· Sağ üst köşeye tarih konur.
· Yazıya başlamadan,hangi tarih ve sayılı yazıya cevap olarak yazıldığı belirtilir.
· Yazının ilk paragrafında sorun veya konu ortaya konur.
· Gelişme paragraflarında,bizim konu hakkındaki görüşümüz belirtilir,bizden istenilen bilgiler verilir.
· Sonuç bölümünde,yazının gönderildiği makamın durumuna göre ( alt
makam,üst makam ) yazı,rica yada sunu biçimlerinden biriyle bitirilir.
· Resmi yazıyı tamamlayan evraklar,metnin sol alt kısmına,sıra numarası verilerek belirtilir.
· Kağıdın sol en alt köşesine yazıyı daktilo edenle,konuyla ilgili bölüm şefinin ad ve soyadlarının ilk harfleri yazılır.
İş Mektupları
Ticaret ve endüstri kurumlarının birbirlerine ve kişilere, kişilerin bu
kurumlara gönderdikleri mektuplara iş mektubu denir. İşyerleri bu
mektuplarda, firma ismini taşıyan başlıklı ( antetli ) beyaz kağıtlar
kullanırlar. Yazıda daktilo ( veya bilgisayar ) kullanmak yerleşmiş bir
kuraldır. İş mektuplarında da konu kısa,öz olarak açık ve yalın bir
anlatımla ele alınmalıdır. Resmi mektupların özellik ve yazılışlarını
kavramış olmak bu tür mektup yazmada da büyük kolaylık sağlar.
İş Mektuplarının Yazılışında Uyulacak Kurallar :
· Ciddi bir anlatım kullanılmalı, kısa ve özlü bir anlatım yolu seçilmelidir.
· Her iş için ayrı bir mektup yazılmalıdır.
· Daktilo veya mavi mürekkepli dolma kalem kullanılmalıdır.
· Ele alınan konu hakkında amaca uygun açıklamalar yapılmalı, gerekli yerlerde teknik terimler kullanılmalıdır.
· İstekler yapmacıklığa kaçmadan ciddi bir hava içinde belirtilmeli, saygı bildiren kelimeler ölçülü şekilde kullanılmalıdır.
· Eğer yazılan iş mektubu, bir başka mektuba cevap niteliği
taşıyorsa,bu, metnin başında “ilgi” bölümünde belirtilmelidir. Bunun
için o mektubun tarihi ve numarasının yazılması yeterlidir.
DİLEKÇE
Bir dilekte yada şikayette bulunmak veya bilgi vermek amacıyla resmi
makamlara sunulan tarihli,imzalı mektuptur.Kişiyi ve kamuyu
ilgilendiren bir hakkın sağlanması, bir haksızlığın düzeltilmesi,
kaldırılması için gerçek yahut tüzel kişilerce ilgili makamlara yazılan
yazılara dilekçe denildiği gibi, “istida, arzuhal” de denir.
Dilekçe Yazımında Göz Önünde Bulundurulması Gereken Kurallar :
· Dilekçeler,konularına göre uzun veya kısa olabilir. Konular kısa v öz olarak belirtilir. Gereksiz ayrıntılara yer verilmez.
· Dilekçelerde ciddi, ağırbaşlı bir dil kullanılır. Anlatımın yalın ve
duru olmasına özen gösterilir. Süslü,yapmacık,laubali bir ifadeden
kesinlikle kaçınılmalıdır.
· Dilekçeler ; çizgisiz,beyaz dosya kağıdına daktiloyla veya dolmakalemle,okunaklı el yazısıyla yazılmalıdır.
· Dilekçe hangi kuruma veriliyorsa,bu makamın adı başa yazılır. Kurum adının sağ altına kurumun bulunduğu şehir adı yazılır.
· Konunun kısa bir özeti bu başlığın altına yazılır.
· Daha sonra konunun belirlendiği metin bölümüne geçilir. Bu bir
şikayet dilekçesiyse,şikayet sağlam kanıtlara dayandırılmalıdır. Eğer
iş isteme dilekçesiyse, öğrenim durumu,yaş,kısa bir özgeçmiş,kurumca
aranan seçkin nitelikler açık seçik belirtilmelidir.
· Dilekçede bir durum belirtiliyorsa ,son cümle “Durumu bilgilerinize
saygılarımla sunarım”, bir istek belirtiliyorsa “Gereğini izinlerinize
saygılarımla sunarım” şeklinde olmalıdır.
· Dilekçe bitiminde sağ alt köşeye ad ve soyadı
yazılmalı,imzalanmalıdır. Tarih,isim ve imzanın bir satır üstünde
olabileceği gibi dilekçenin sağ üst köşesine de konulabilir.
· Sol alt köşeye açık adres yazılmalıdır.
Dilekçe, herkesin zaman zaman yazmak zorunda kalabileceği bir mektup
türüdür. Dilekçenin ilk bakışta güven verici bir düzen içinde olması
gerekir.