Mayoz bölünme

Mayoz’ ya da Mayoz bölünme, eşeyli üreyen canlıların hücrelerinde görülen bir tür bölünme biçimidir.
Mayoz bölünme sonucunda, kromozom sayısı yarıya iner. Diğer bir
ifadeyle, mayoz bölünme öncesinde 2n olan kromozom sayısı mayoz bölünme
sonrasında n olur.
Mayoz bölünme 2 safhada gerçekleşir. Bu safhalar, Mayoz-1 ve Mayoz-2 safhalarıdır.
MAYOZ BÖLÜNMENİN EVRELERİ: Mitoz bölünmede olduğu gibi yine başlıca iki büyük evre vardır.
A-ÇEKİRDEK BÖLÜNMESİ
B-SİTOPLAZMA BÖLÜNMESİ
Fakat bu iki bölünme arka arkaya ikişer kereolur. Bunlara MAYOZ1 ve MAYOZ2 denir. Mitozda
olduğu gibi bölünme işlemi bitince dinlenme evresi (İNTERFAZ)
geçirilir. MAYOZ1 Başlıca 4 büyük basamak halinde gerçekleşir. Mayoz
bölünmenin en önemli ve en uzun dönemi profaz1 dir.
1-PROFAZ 1: Mitozdaki profaz olaylarının tümü gerçekleşir. Anneden ve
babadan gelen kromozomlar (homolog kromozomlar) kromatitleşerek
biraraya gelir. İki homolog kromozomun oluşturduğu bu yapıya; tetrat
denir. Tetrat sayısı hücre kromozomunun n sayısı kadardır. Tetrat
haline gelmiş homolog kromozomlar; birbiri üstüne kıvrılır bu olaya
sarılma (sinapsis) denir. Sarılmış homolog kromozomların birbirlerine
dokunan uçları arasında parça değişimi olur. Bu olaya Crossing-over
denir. Crossing-over rastgele olduğundan tür içi çeşitliliği sağlar.
Aynı türün bireylerinde farklı özellikler ortaya çıkar.
2-METAFAZ 1: Tetratlar(4lü kromatit)hücrenin ekvator düzleminde dizilirler.
3-ANAFAZ1: Tetratlar ikiye bölünerek iki kromatit bir kutba, diğer ikisi diğer kutba çekilir.
4-TELOFAZ 1: Kutuplara çekilmiş ikili kromatitler kromatin ipliğe dönüşür. Çekirdek zarı ve çekirdekçik oluşur.
SİTOPLAZMA BÖLÜNMESİ: Hayvansal hücrelerde; Çekirdek bölünmesi
tamamlandıktan sonra sitoplazma ortadan boğumlanarak ikiye bölünür ve
iki ayrı hücre oluşmuş olur.
Bitkisel hücrelerde: Oluşmuş olan iki çekirdekli hücrenin ortasında bir
orta lamel (ara lamel) oluşur ve hücre duvarına kadar ulaşır.
Dolayısıyla birbirine bitişik iki hücre oluşur. sitoplazma bölünmesinin
hemen ardından mayoz2 başlar. mayoz 2 Başlıca iki büyük dönemdedir.
A-ÇEKİRDEK BÖLÜNMESİ
B-SİTOPLAZMA BÖLÜNMESİ
A- ÇEKİRDEK BÖLÜNMESİ : 4 Dönemden oluşur.
1- PROFAZ 2: Profaz 1 deki ve profazdaki tüm olaylar gerçekleşir. Tetrat, sinapsis ve crossing-over görülmez.
2 -METAFAZ 2: İkili kromatitler hücrenin ekvator düzleminde sıralanırlar.
3- ANAFAZ 2: Kromatitler ikiye ayrılarak birer birer zıt kutuplara çekilir.
4- TELOFAZ 2: Kutuplara çekilmiş tekli kromatitler (kromozomlar)
kromatin iplik haline dönüşür. Etrafında çekirdek zarı ve çekirdekçik
oluşur.
B -SİTOPLAZMA BÖLÜNMESİ: Hayvansal hücrelerde; Çekirdek bölünmesi
tamamlandıktan sonra sitoplazma ortadan boğumlanarak ikiye bölünür ve
iki hücreden tekrar iki ayrı hücre oluşmuş olur
Bitkisel hücrelerde: Oluşmuş olan iki tane iki çekirdekli hücrelerin
ortalarında bir orta lamel (ara lamel) oluşur ve hücre duvarlarına
kadar ulaşır. Dolayısıyla birbirine bitişik iki hücreden tekrar iki
hücre oluşur
Mayoz bölünme sonucunda n kromozomlu 4 hücre (gamet)oluşur.