Islahat Fermanı ( 1856 )

Islahat Fermanı ( 1856 )


Kırım
Savaşı'nda Osmanlı Devleti'nin yanında yer alan ingiltere, Fransa ve
Avusturya; Osmanlıda yaşayan Hristiyan halka Tanzimat Fermanı ile
tanınan hakları az buluyor ve genişletilmesini istiyorlardı.

Osmanlı
Devleti, Avrupa devletlerinin istekleri doğrultusunda ıslahatlar
yaparak, Paris Bans Konferansi'nda lehine kararlar çıkartmak amacını
güttü. Islahat Fermanı da, tıpkı Tanzimat Fermanı gibi Osmanlı’nın zor
bir döneminde, Avrupa'nın desteğini almak için yayınlanmıştır.

Tanzimat
Fermanı'nda; ırk, dil, din ayrımı yapılmamiş bütün halk için geçerli
haklar tanınmışken, Islahat Fermanı'nda sadece gayrimüslimlere yeni
haklar tanınmıştır. Islahat Fermani ile gayrimüslimlerin devlet memuru
olabilmeleri ile sivil ve askeri okullara girebilmeleri hükme bağlandı.
Kendi aralarındaki miras davaları yine patrikhanelerde görülebilecekti.
Her gayrimüslim topluma, ikişer temsilci ile Meclis-i Vala'ya katılma
hakkı sağlandı. Vergilerin bütün Osmanlı vatandaşlanndan eşit olarak
alınacaği ve iltizam usulünün kademeli olarak kaldinlacaği belirtildi.

Paris
Konferansi sürerken Şubat 1856'da yayinlanan bu ferman ile Osmanlı
Devleti Avrupa devletlerinin kendi iç işlerine karışmasını önleyemedi.
ileride Osmanlı Devleti'ni paylaşmayı hedefleyen devletler, Islahat
Fermani'na uyulmadığını öne sürerek Osmanlının iç işlerine karışmak
için yeni fırsatlar buldular. Yapılan düzenlemeler başta Rumlar ve
Ermeniler olmak üzere gayrimüslim topluluklara güç verdi. Bu
topluluklar patrikhanelerde toplanarak kendi milletlerine ait
nizamnameler çıkardılar. Tanzimat ve Islahat fermanlan ile tamnan
haklar gayrimüslimlerce yeterli bulunmadı. Çünkü Osmanlı tebaasi olan
gayrimüslimler, Müslümanlarla eşitlik değil bağımsızlık istiyorlardı.
Dağılmakta olan devleti elde tutabilmek amacıyla Osmanlı Devleti yeni
ödünler vermek zorunda kaldi.